ایمپلنت های دندان انقلابی در زمینه دندانپزشکی ایجاد کرده اند و راه حلی طولانی مدت برای دندان های از دست رفته ارائه می دهند. با این حال، مانند هر روش پزشکی، کاشت دندان بدون خطر نیست. در برخی موارد، ممکن است با شکست مواجه شوند که منجر به عوارض و نیاز به درمان اضافی می شود.
همان طور که می دانید ایمپلنت های دندانی از اجزای مختلف تشکیل شده اند و با قرارگیری در کنار یکدیگر و متصل شدن روی استخوان فک، مثل یک دندان واقعی نمایان می شوند. اما در بعضی مواقع بنا به دلایل گوناگون ایمپلنت های دندانی دچار مشکل شده و فرد با عوارض مختلفی مواجه می گردد. بله درست حدس زدید! در این گونه مواقع پروسه کاشت ایمپلنت دندان با شکست مواجه شده و شاهد پس زدن ایمپلنت دندان (Dental implant rejection) خواهیم بود. اما واقعاً پس زدن ایمپلنت چیست و چه عواملی موجب بروز این مشکل شایع، دردناک و بعضاً خطرناک می شود؟
نتایج مطالعات و آمار ها نشان می دهد که تنها در ۲ درصد از بیماران ایمپلنت دندان شکست می خورد. فاکتورهای زیادی در فرایند ایمپلنت دندان و موفقیت یا شکست آن موثر هستند. در صورتی که دستورالعمل پزشک بعد از کاشت دندان را به درستی رعایت کنید؛ شانس ایمپلنت ناموفق را تا حد زیادی کاهش خواهید داد. وجود بیماری های لثه از شایع ترین دلایل شکست ایمپلنت دندان در اثر گسترش عفونت باکتریایی اطراف ایمپلنت یا آبسه لثه بعد از ایمپلنت است. در صورتی که تحت شیمی‌درمانی باشید نیز احتمال شکست ایمپلنت دندان وجود . افراد سیگاری نیز به علت کاهش روند ترمیم و بهبودی در بدنشان معمولاً با ایمپلنت ناموفق روبه‌رو می‌شوند. برای جلوگیری از گسترش عفونت بهتر است بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید و حداقل هر ۶ ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید.
بهبودی کامل ایمپلنت دندان حدود ۳ تا ۶ ماه زمان می برد در این مدت وجود درد یا تورم به علت عمل جراحی طبیعی به نظر می رسد اما برای جلوگیری از شکست ایمپلنت دندان بهتر است بدانید علائم پس زدن ایمپلنت چیست و چرا ایمپلنت دندان شکست می‌خورد؟
علائم پس زدن ایمپلنت دندان
اجزای ایمپلنت دندان ضمن قرارگیری در کنار یکدیگر، طی جراحی دو مرحله ای درون دهان تعبیه می شوند. پس از آن نیز باید پایه های تیتانیومی ایمپلنت دندان با استخوان فک جوش بخورد، تا درصد ابتلا به هرگونه بیماری، عفونت و عارضه به حداقل میزان ممکن برسد. اما متأسفانه گاهی اوقات بنا به دلایل مختلف نظیر مشکلات جسمی بیمار، وضعیت و شرایط لثه و استخوان فک و همچنین عدم تجربه کافی دندانپزشک شاهد پس زدن پایه ایمپلنت هستیم. این دسته از مشکلات شایع بعد از کاشت دندان در کوتاه مدت یا بلندمدت نمایان شده و علائم مختلفی دارد. برخی از مهمترین علائم پس زدن ایمپلنت دندان شامل موارد زیر می شود:
۱.تشدید روند درد و ناراحتی در ناحیه کاشت ایمپلنت
به طور معمول درد ایمپلنت دندان تا یک هفته طبیعی است. اما اگر این درد ادامه دار شود و شاهد تشدید آن نیز باشید، نشانه خوبی نیست. چرا که نشان می دهد روند کاشت ایمپلنت دندان با مشکل مواجه شده است. هنگام بروز این عارضه سریعاً به دندانپزشک مراجعه نمایید. تا ضمن معاینه دهان و دندان و ریشه یابی موضوع، درمان پس زدن ایمپلنت از طریق روش های رایج و مؤثر آغاز شود. شایان ذکر است اگر درد در ناحیه کاشت ایمپلنت به دلیل وارد شدن ضربه به فک و دهان باشد، هیچگونه ارتباطی با پس زدن ایمپلنت ندارد و حتماً دندان های کاشته شده دچار آسیب شده اند.
۲.لق شدن ایمپلنت کاشته شده
یکی دیگر از علائم شایع و مهم پس زدن ایمپلنت، شل یا لق شدن آن است. از آنجایی که این مشکل ممکن است به دندان های مجاور آسیب برساند، از دستکاری ایمپلنت شل شده خودداری نموده سریعاً به دندانپزشک متخصص جراحی لثه و کاشت ایمپلنت مراجعه کنید. البته باید توجه داشته باشید که این مشکل اغلب به دلیل جوش نخوردن ایمپلنت رخ می دهد و در افراد مبتلا به پوکی استخوان یا کمبود استخوان در فک شاهد ابتلا به این مورد از علائم پس زدن ایمپلنت دندان هستیم.
۳.احساس درد و ناراحتی هنگام خوردن مواد غذایی
در روزهای اولیه کاشت ایمپلنت دندان احساس درد هنگام گاز زدن و خوردن انواع مواد غذایی طبیعی است. اما اگر این درد پس از مدت زمان کوتاه یا در طولانی مدت نمایان شود، نشان دهنده پس زدن ایمپلنت های دندانی می باشد. بنابراین هرگونه درد و ناراحتی در ایمپلنت دندان هنگام خوردن و جویدن غذا را جدی بگیرید و ضمن مراجعه به دندانپزشک، اقدامات لازم را جهت رفع این مشکل و درمان پس زدن ایمپلنت انجام دهید.
۴.التهاب و تورم لثه
این عارضه نیز در روزهای اولیه کاشت ایمپلنت های دندانی شایع بوده و نگران کننده نیست. اما اگر تورم لثه ادامه پیدا کند یا پس از مدت شاهد بروز آن باشید، باید سریعاً به متخصص ایمپلنت مراجعه کنید. تا ضمن انجام معاینات دقیق، احتمال پس زدن ایمپلنت بررسی شود. البته اگر شدت و میزان عفونت لثه نگران کننده نباشد، این مشکل با مصرف آنتی بیوتیک و طی دوره درمان، برطرف خواهد شد. تشخیص این مورد برعهده دندانپزشکان متخصص جراحی لثه و کاشت ایمپلنت است. بنابراین در صورت مشاهده این مورد از علت پس زدن ایمپلنت دندان، از مصرف خودسرانه هرگونه آنتی بیوتیک و داروی مسکن خودداری کنید.
۵.واکنش های آلرژیک به کاشت ایمپلنت
در بعضی موارد بروز حساسیت نسبت به فلز تیتانیوم موجود در پایه ایمپلنت موجب واکنش های آلرژیک شده و در نهایت منجر به پس زدن پایه ایمپلنت می شود. از بین این واکنش های آلرژیک و شایع می توان به از دست دادن حس چشایی، متورم شدن اطراف لثه و احساس سوزن سوزن شدن اشاره کرد. بنابراین در صورت مشاهده هر کدام از این علائم پس از کاشت ایمپلنت، احتمال پس زدن آن وجود دارد. بنابراین باید اقدامات لازم و اولیه جهت کنترل و درمان آن توسط دندانپزشک متخصص صورت گیرد.
۶.فرورفتگی یا برآمدگی لثه اطراف ایمپلنت دندان
هرگونه برآمدگی یا فرورفتگی در ناحیه لثه ایمپلنت کاشته شده را جدی بگیرید. چرا که این مورد یکی از اصلی ترین علائم پس زدن لثه است و اغلب به دلیل تحلیل لثه و کمبود تراکم استخوان در ناحیه فک بالا و پایین رخ می دهد. البته اگر دندانپزشک از تجربه و تخصص کافی برخوردار باشد و ایمپلنت را در جای صحیح و با زاویه مناسب نصب کند، خطر ابتلا به این مشکل به حداقل میزان ممکن خواهد رسید.
چرا ایمپلنت دندان شکست می خورد؟
- بهداشت ضعیف دهان
یکی از دلایل اصلی شکست ایمپلنت دندان، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. بی توجهی به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مناسب و همچنین نادیده گرفتن معاینات منظم دندانپزشکی، می تواند منجر به تجمع باکتری و پلاک در اطراف محل ایمپلنت شود. با گذشت زمان، این می تواند منجر به پس زدن ایمپلنت به دلیل عفونت و تحلیل استخوان شود. بیماران باید اهمیت حفظ بهداشت دهان و دندان را برای کاهش خطر شکست ایمپلنت درک کنند.
- تراکم استخوان ناکافی
کاشت موفقیت آمیز به وجود تراکم استخوان کافی در فک برای یکپارچگی استخوانی مناسب (همجوشی ایمپلنت با استخوان اطراف) متکی است. اگر استخوان فک فاقد تراکم باشد، ممکن است ایمپلنت به درستی یکپارچه نشود و منجر به بی ثباتی و در نهایت شکست شود. قبل از اقدام به جراحی ایمپلنت دندان، معاینه جامع استخوان فک بیمار برای تعیین اینکه آیا روش‌های اضافی مانند پیوند استخوان برای اطمینان از نتیجه موفقیت‌آمیز ضروری است.
- سیگار کشیدن
سیگار کشیدن خطر قابل توجهی برای موفقیت ایمپلنت دندانی دارد. نیکوتین و سایر مواد مضر موجود در محصولات تنباکو می توانند روند بهبودی را مختل کرده و ادغام استخوانی ایمپلنت را به خطر بیندازند. اکیداً توصیه می شود که بیماران قبل و بعد از جراحی ایمپلنت دندانی از سیگار کشیدن خودداری کنند تا شانس آن ها برای نتیجه موفقیت آمیز افزایش یابد.
- شرایط سیستمیک
برخی از شرایط سیستمیک، مانند دیابت و اختلالات خودایمنی، می توانند توانایی بدن برای بهبودی را مختل کنند و ممکن است خطر شکست ایمپلنت دندان را افزایش دهند. بیماران با چنین شرایطی باید با دندانپزشکان و متخصصان پزشکی خود همکاری کنند تا سلامت کلی خود را قبل از انجام جراحی ایمپلنت حفظ کنند.
- ناهماهنگی یا مشکلات بایت دندان
شکست ایمپلنت دندانی را می توان به عدم تراز دندانی یا مسائل مربوط به گاز گرفتن نیز نسبت داد. اگر ایمپلنت به درستی قرار نگیرد یا به درستی با دندان‌های مجاور هماهنگ نباشد، ممکن است منجر به نیروهای گاز گرفتن بیش از حد یا توزیع نابرابر فشار شود. این عوامل می توانند ایمپلنت را بی ثبات کرده و احتمال شکست را افزایش دهند. برنامه ریزی دقیق و همکاری بین دندانپزشک و متخصص ارتودنسی برای اطمینان از همت رازی مناسب و عملکرد بایت ضروری است.
درمان پس زدن ایمپلنت چیست؟
درمان پس زدن ایمپلنت به شدت عارضه بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است دندانپزشک بتواند با تجویز آنتی بیوتیک و داروهای ضد التهابی، وضعیت را مدیریت کند. در موارد شدیدتر، ممکن است لازم باشد ایمپلنت برداشته شود و جراحی برای ترمیم استخوان و لثه انجام شود. در این صورت معمولا از روش های جایگزین ایمپلنت استفاده می شود.
در اینجا چند نکته برای کاهش خطر پس زدن ایمپلنت آورده شده است:
- قبل از انجام ایمپلنت، مطمئن شوید که دندانپزشک شما واجد شرایط و با تجربه است.
- به دستورالعمل های مراقبت های بعد از عمل دندانپزشک خود به دقت عمل کنید.
- سیگار نکشید.
- بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید.
- برای معاینه های منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
با شناسایی علت پس زدن ایمپلنت می توان ایمپلنت شکست خورده را درمان کرد. دندانپزشک متخصص با استفاده از داروی بی حسی، می تواند ایمپلنت پس زده را خارج کند. بعد از خارج کردن ایمپلنت اطراف آن تمیز شده و در صورت تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت، پیوند استخوان برای ایمپلنت انجام می شود. برای بهبودی پیوند استخوان و جایگزین کردن ایمپلنت چندین ماه زمان لازم است.
اگر علت پس زدن ایمپلنت ایجاد واکنش آلرژیک باشد، دیگر نمی توان از پایه ایمپلنت استفاده کرد. برای جبران این مشکل می توان از بریج دندان، دندان مصنوعی متحرک و یا پایه ایمپلنت سرامیکی استفاده کرد.
جمع بندی
بهداشت نامناسب دهان و دندان هم می تواند علت پس زدن ایمپلنت باشد. برای جلوگیری از بروز مشکلات ایمپلنت، باید مراقبت های قبل و بعد کاشت ایمپلنت با دقت بیشتری انجام شود. در هر روز سه بار مسواک بزنید و حداقل دو بار از نخ دندان استفاده کنید. برای رعایت بهداشت باید حتما در هر روز سه بار از دهانشویه آنتی باکتریال مصرف کنید.
