سیستم قالب گیری یا عکسبرداری دیجیتالی بیش از 25 سال است که در دسترس قرار دارد اما اخیراً پرطرفدار و رایج شده است. اولین ایمپلنت قابل اسکن در سال 2004 استفاده شد که در آن از هیلینگ اباتمنت کدگذاری شده استفاده شده بود.
این اباتمنت همه اطلاعات سه بعدی موقعیت ایمپلنت دندان نسبت به دندانهای مجاور و مقابل را در اختیار دندانپزشک قرار میداد.
روش عکسبرداری ایمپلنت دندان
در روش معمولی ایمپلنت، بریج و روکش، باید قالب گیری شوند و مدل آن ساخته شود. در ترمیم های معمولی قالب گیری با پلی اتر یا پلی وینیل سیلوکسان گرفته می شود و با سپس مواد مخصوص گچی مدل اصلی ساخته می شود.
پس از ساخت مدل، قالب مطابق با آن ایندکس گذاری می شود. این فرایند زمان بر است. اما عکسبرداری دیجیتالی داخل دهانی از زمان برداشتن پیچ درپوش تا جایگزینی آن تقریبا سه دقیقه کمتر از روش مرسوم قالب گیری زمان می برد.
پس از این که با روش معمولی قالب گیری انجام شد، باید مدل ساخته شود. در قالب گیری معمولی باید قالب تمیز و پاکسازی شده و به آزمایشگاه دندانسازی فرستاده شود تا در آنجا مدل ساخته شود.
در بیشتر موارد تکنسین ظرف 24 تا 72 ساعت بعد حتی مدل فیزیکی ارسال شده را بررسی نمی کند. در روش عکسبرداری دیجیتالی که با استفاده از دوربین یا اسکنر داخل دهانی انجام می شود، همه داده های مهم از طریق اینترنت به صورت فایل های دیجیتالی ارسال می شود.
به این ترتیب می توان کار طراحی اباتمنت و روکش ایمپلنت را در همان روز قالب گیری دیجیتالی شروع کرد بدون این که لازم باشد مدل آنها ساخته شود.
اگر چه انواع زیادی دستگاه های قالب گیری داخل دهانی دیجیتالی در بازار وجود دارد اما همه آنها عملکرد مشابهی دارند. اولین قدم بلافاصله پس از جوش خوردن ایمپلنت به استخوان (فرایند یکپارچکی استخوان) و التیام یافتن بافت ها، این است که از بیمار خواسته شود برای اسکن دیجیتالی ایمپلنت به مطب مراجعه نماید.
این اسکن از نظر کارایی مشابه قالب گیری معمولی است اما به جای استفاده از کوپینگ معمولی ایمپلنت، از کوپینگ قابل اسکن استفاده می شود. پس از این که کوپینگ قابل اسکن روی ایمپلنت قرار گرفت، با تصویر رادیوگرافی درست بودن موقعیت آن تایید می شود.
این مرحله حساس است چرا که قرار است اباتمنت و روکش دندان نهایی بر اساس آن ساخته و استفاده شود. هیچ دندانپزشکی نمی خواهد هزینه ساخت مجدد ترمیم را به خود یا بیمار تحمیل نماید بنابراین باید اباتمنت دقیق اسکن و ساخته شود.
پس از آن اسکن انجام می شود و مدل سه بعدی از این بخش از دهان بر روی نمایشگر تصویر می شود که همه سطوح لازم کوپینگ قالب گیری قابل اسکن برای ساخت اباتمنت و روکش در آن لحاظ شده است.
این سطوح عبارتند از کوپینگ قالب گیری، نواحی تماس همه دندانهای مجاور، بافت لثه، قوس دندانی مقابل و بایت. پس از اتمام اسکن، دستور العمل آزمایشگاه شامل رنگ، انتخاب جنس اباتمنت (زیرکونیا یا تیتانیوم) و جنس روکش دندان مشخص می شود و به مرکز تراش ترمیم ارسال می شود.
پس از کار ساخت اباتمنت و روکش، بیمار مراجعه میکند تا ترمیم روی ایمپلنت نصب شود. این مرحله و مراحل پس از آن دیگر تفاوتی با روش معمولی ندارد.
مزایای ایمپلنت دیجیتالی چیست؟
همان طور که گفته شد، در ایمپلنت دیجیتالی از دستگاههای پیشرفته استفاده می شود تا دقت درمان بالا برود. مثلا هنگامی که از راهنمای جراحی استفاده می شود، برش به حداقل می رسد بنابراین فوایدی چون درد و خونریزی کمتر و کوتاهتر شدن دوره نقاهت به دنبال دارد. به طور کلی مزیتهای ایمپلنت دیجیتالی به صورت زیر است:
- دقت بالاتر درمان
- کاهش درد و ناراحتی بیمار
- سریعتر شدن مراحل درمان
- سهولت ذخیره سازی تمامی اطلاعات و داده ها و نگهداری و ارسال فوری آنها (از طریق کامپیوتر)
فناوریهای مورد استفاده در جراحی ایمپلنت دیجیتال
همانطور که اشاره کردیم ایمپلنت دیجیتال با استفاده از بروزترین فناوری موجود در عرصه دندانپزشکی انجام میشود و در هر مرحله از تجهیزات جدیدی برای انجام جراحی استفاده میشود. رایجترین فناوریهایی که در کاشت ایمپلنت دیجیتال مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از:
- اسکن دیجیتال دهان
در روشهای معمولی برای قالب گیری از دندان و پایه ایمپلنت از خمیر مخصوص قالب گیری استفاده میشود. قالب گیری با استفاده از خمیر و قالب مخصوص آن کمی سخت است زیرا باید مدت زمان زیادی دهان را باز نگه دارید و چند دقیقه صبر کنید تا خمیر کمی سفت شود و قالب دندانهایتان درست درآید. بسیاری از افراد از بو و طعم ناخوشایند خمیر ناراضی هستند و ممکن است در زمان قالب گیری دچار حالت تهوع شوند.
اما قالب گیری به روش دیجیتال این مشکلات را حل کرده است. در روش دیجیتال دیگر نیازی به استفاده از خمیر نیست. در این روش یک دستگاه اسکن از داخل دهان شما عکس برداری میکند و تصویر به دست آمده به کامپیوتر ارسال میشود. با استفاده از عکس به دست آمده میتوان کار ساخت روکش را به سادگی انجام داد.
- تصویر برداری دیجیتال
از دیگر فناوریهای مورد استفاده در ایمپلنت دیجیتال استفاده از دستگاه تصویر برداری دیجیتال است. در این روش دیگر همانند گذشته نیازی نیست که بیمار یک فیلم مخصوص عکس برداری را در داخل دهان نگه دارد. تنها با استفاده از یک دستگاه دیجیتال از دندانهای مورد نظر تصویر برداری میشود. اما در برخی از موارد ممکن است عکس برداری به روش معمولی نیز مورد نیاز باشد که این موضوع به تشخیص متخصص ایمپلنت بستگی دارد.
- استفاده از دوربین درون دهانی
یکی از لوازم کاربردی که در دندانپزشکی آرامش مورد استفاده قرار میگیرد، استفاده از دوربین درون دهانی است. دندانپزشک با استفاده از این دوربین وضعیت دندانها و ساختار آنها را در نمایی بزرگتر از عکس بررسی میکند. با تصاویر واضحی که در دندانها نمایش داده میشود دندانپزشک به راحتی میتواند وضعیت دندانها و مشکلات موجود را بررسی کند. این دوربین دارای یک لامپ کوچک است که داخل دهان را روشن میکند. بدین ترتیب وضعیت دندانها، لثه و فواصل میان آنها را به دقت میتوان بررسی نمود.
با استفاده از دوربین درون دهانی هر گونه پوسیدگی جزئی، ترک، پلاک دندانی، بیماری و عفونت لثه، جدا شدن پرشدگی دندانها، شکستگی و هر مشکل دیگری که در لثه یا دندانها وجود داشته باشد به راحتی شناسایی میشود.
- مدل سازی کامپیوتری سه بعدی
از دیگر فناوریهای مورد استفاده در ایمپلنت دیجیتال استفاده از مدل ساز سه بعدی است. با استفاده از این مدل ساز یا شبیه ساز کامپیوتری میتوان وضعیت استخوان فک، دندانهای مجاور و عصبها را به دقت بررسی نمود. با استفاده از این مدل ساز دندانپزشک میتواند قبل از انجام جراحی برنامه ریزی دقیقی انجام داده و با کوچکترین میزان برش و جراحت ممکن، جراحی ایمپلنت دندان را انجام دهد.
ایمپلنت دیجیتال در مقایسه با روش معمول درد و جراحت کمتری دارد و مدت زمان بهبودی ناحیه جراحی نیز بسیار کوتاهتر خواهد بود. علاوه بر این در تمام طول مدت جراحی تمام بافتهای مجاور و عصبها تحت کنترل هستند و هیچ گونه آسیبی به آنها وارد نمیشود. در نتیجه عوارض ناشی از جراحی به حداقل میرسد. مدل ساز به دندانپزشک کمک میکند تا جراحی را با بیشترین دقت ممکن انجام دهد و درصد موفقیت عمل به 100 برسد.
پس از کاشت پایه ایمپلنت، ممکن است در همان جلسه یا پس از اینکه ایمپلنت را استخوان جوش خود، بخش اباتمنت به ایمپلنت متصل شود. زمان نصب اباتمنت در روشهای مختلف کاشت ایمپلنت متفاوت میباشد. پس از این که دندانپزشک بخش اباتمنت را بر روی پایه ایمپلنت نصب نمود، از دندانها قالب گیری شده و پس از آن که روکش دائمی ایمپلنت آماده شد، بر روی اباتمنت نصب میشود.
در روش دیجیتال پس از قرار دادن ایمپلنت دندانها اسکن میشوند و تصویر دندانها به کامپیوتر ارسال میشد و مدل سازی روکش ایمپلنت انجام شده و مدل نهایی به دستگاه تراش که به صورت دیجیتال روکش ایمپلنت را میسازد ارسال میشود. این دستگاه ظرف مدت زمان کوتاهی روکش ایمپلنت را میسازد و در مقایسه با روش دستی بسیار سریع و دقیق انجام میشود.
مزایای عکسبرداری دیجیتالی برای کاشت ایمپلنت
از مهمترین مزیتهای این روش، عدم نیاز به مواد قالب گیری است بنابراین مشکلاتی مانند طعم ناخوشایند مواد قالب گیری و احساس عق زدن در بیمار تجربه نمیشود.
متخصصان به خوبی میدانند بیماران از مرحله قالب گیری متنفرند و حتی ممکن است از آن وحشت داشته باشند به حدی که باعث شود از مراجعه به دندانپزشک پرهیز نمایند.
در پژوهشی که اخیراً منتشر شد بیمارانی که سابقه قبلی قالب گیری معمولی و دیجیتالی نداشتند همه قالبگیری دیجیتالی را ترجیح میدادند. یافته های این پژوهش نیاز به گسترش راه حلهای دیجیتالی در قالب گیری و ساخت ترمیم را تأیید میکند.
ترجیح شخصی بیماران نباید تعیین کننده روش درمانی باشد بلکه باید همه جوانب کار در نظر گرفته شود. نگرانی اصلی دندانپزشکان برای انتخاب تکنولوژی و یا تکنیکهای جدید این است که آیا روش جدید دقت، سرعت، راحتی و قابلیت پیش بینی روشهای پیشین را دارند و آیا به اندازه آنها مقرون به صرفه هستند یا نه.
دستیابی به تکنولوژی که تمامی این ویژگیها را در سطح بالاتری تأمین نماید دشوار است و معمولاً برخی ویژگیهای کم اهمیت تر قربانی ویژگیهای مهمتر میشوند.
دقت در مورد ترمیم ایمپلنت دندان، عامل کلیدی در زیبایی و طول عمر نتایج درمان است. ترمیم هایی که با دقت بالا کار نمیشوند در نهایت با شکست مواجه میشوند.
در روش قالبگیری معمولی مراحل زیادی وجود دارد و در هر مرحله باید درصدی خطا در نظر گرفته شود بنابراین در مجموع احتمال اشتباه در این روش بیشتر است.
همان طور که گفته شد در روش قالب گیری معمولی، اسکن ایمپلنت بر اساس قالب گچی ارسال شده به آزمایشگاه انجام میشود بنابراین هر اشتباهی که در قالب گیری اولیه اتفاق افتاده باشد به ترمیم نهایی و اشتباهات مرتبط با مراحل بعدی افزوده میشود.
مدت زمانی که بیمار باید بر روی صندلی دندانپزشکی بنشیند یکی از عوامل تعیین کننده هزینه درمان است. پژوهشهای متعدد نشان داده اند در سیستم قالب گیری دیجیتالی مدت زمانی که بیمار برای قالب گیری بر روی صندلی دندانپزشکی مینشیند کمتر است.
علاوه بر آن دفعاتی که باید بیمار به دندانپزشک یا دندانسازی مراجعه نماید تقریباً به صفر میرسد چرا که همه کارها به صورت دیجیتالی انجام شود و نیازی به حضور فردی است.
پس از این که در آزمایشگاه مدل سه بعدی ساخته شد از نظر تماس دندانها و موقعیت ایمپلنت، پیش از ساخت اباتمنت یا روکش دندان ارزیابی میشود. در صورتی که مشکلی در مدل وجود داشته باشد پیش از ساخت ترمیم شناسایی میشود بنابراین در زمان، هزینه و انرژی بیمار و دندانپزشک صرفه جویی میشود.
در روش دیجیتالی میتوان بدون مدل کار را انجام داد بنابراین از نیاز به ساخت مدل و تری و هزینه های مرتبط با آن، اجتناب میشود. تنها هزینه ای که در روش دیجیتالی بیشتر از روش معمول است هزینه خرید اسکنر است اما این هزینه با توجه به موارد گفته شده، در نهایت توجیه اقتصادی خواهد داشت.
ایمپلنت دیجیتالی برای چه کسانی مناسب است؟
کاشت ایمپلنت دیجیتالی همانند کاشت ایمپلنت معمولی مستلزم وجود شرایط مناسب است. شرایط کاشت ایمپلنت دیجیتالی تفاوتی با ایمپلنت معمولی ندارد و هر کسی که میتواند روش معمولی کاشت را پشت سر بگذارد، ایمپلنت دیجیتالی نیز میتواند بکارد. این شرایط عبارتند از:
- داشتن استخوان کافی و با کیفیت در محل کاشت و یا انجام پیوند استخوان در صورت توصیه دندانپزشک
- سلامت دهان و لثه
- وضعیت سلامتی مناسب در زمان جراحی (برای مثال اگر دیابت دارید باید بیماری تان تحت کنترل قرار بگیرد و سپس اقدام به جراحی کنید)
- ترک سیگار از چند هفته پیش از جراحی تا چند هفته پس از جراحی
- توانایی رعایت کردن اصول بهداشتی دهان و دندان
قیمت ایمپلنت دیجیتال به چه عواملی بستگی دارد؟
علاوه بر جنس و کیفیت ایمپلنت مورد استفاده در کاشت، عوامل دیگری نیز بر قیمت کاشت ایمپلنت دیجیتال تاثیر دارند. مهمترین عوامل موثر بر کاشت ایمپلنت عبارتند از:
- تخصص و مهارت متخصص ایمپلنت
- دستگاههای مورد استفاده در مراحل جراحی و عکس برداری و …
- استفاده از تجهیزات و فناوریهای نوین در زمان کاشت ایمپلنت
- نحوه ساخت روکش دندان و جنس روکش
- برند ایمپلنت و کشور سازنده آن
کاربرد ایمپلنت دیجیتال بسیار بیشتر از ایمپلنت سنتی است. عمل کاشت ایمپلنت سنتی برای برخی از افراد محدودیت دارد، اما ایمپلنت دیجیتال برای بیشتر افرادی که شرایط خاص دارند قابل انجام است. هزینه نهایی ایمپلنت دیجیتال بر اساس تجهیزات و دستگاههای مورد استفاده در زمان معاینه و جراحی بستگی دارد. علاوه بر آن تعداد ایمپلنت مورد استفاده نیز در قیمت نهایی کاشت ایمپلنت دیجیتال تاثیر دارد. در هزینه نهایی ایمپلنت، تمامی جزئیات و لوازم مورد استفاده محاسبه خواهند شد.