ایمپلنت‌های دندانی یکی از موفق‌ترین روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته هستند که عملکرد و زیبایی طبیعی را به بیماران بازمی‌گردانند. با این حال، مانند هر روش درمانی دیگر، ممکن است عوارضی در طولانی‌مدت رخ دهد.

یکی از مشکلات جدی در ایمپلنت‌های دندانی، شکستگی پایه ایمپلنت است که می‌تواند باعث ناراحتی، از دست رفتن ایمپلنت و نیاز به درمان‌های پیچیده شود. در این مقاله، علل شکستگی پایه ایمپلنت ، راه‌های پیشگیری و گزینه‌های درمانی بررسی خواهد شد.

---

 

۱. ایمپلنت دندانی و ساختار آن

۱.۱. اجزای ایمپلنت دندانی

ایمپلنت‌های دندانی از چند بخش اصلی تشکیل شده‌اند:

• فیکسچر (پایه ایمپلنت): این بخش که معمولاً از جنس تیتانیوم یا آلیاژهای زیست‌سازگار است، در استخوان فک کاشته می‌شود و به عنوان ریشه مصنوعی عمل می‌کند.
• اباتمنت: رابط بین فیکسچر و تاج دندان که روی پایه ایمپلنت قرار می‌گیرد.
• تاج دندانی: بخش ظاهری ایمپلنت که مشابه دندان طبیعی است و عملکرد جویدن را بهبود می‌بخشد.

۱.۲. نقش پایه ایمپلنت

پایه ایمپلنت وظیفه انتقال نیروهای جویدن را به استخوان فک دارد. این بخش باید در برابر نیروهای وارده مقاوم باشد تا از شکستگی و تحلیل استخوان جلوگیری کند. با این حال، در برخی شرایط، این پایه ممکن است دچار شکستگی شود که دلایل مختلفی دارد.

 

۲. علل شکستگی پایه ایمپلنت

۲.۱. عوامل مکانیکی

• اضافه‌بار مکانیکی: نیروی بیش از حد بر ایمپلنت، به‌ویژه در افرادی که دندان‌قروچه (براکسیسم) دارند، می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های میکروسکوپی و در نهایت شکستگی پایه شود.
• طراحی نامناسب پروتز: اگر توزیع نیروها به درستی انجام نشود یا زاویه قرارگیری ایمپلنت نامناسب باشد، فشار بیش از حدی به پایه وارد می‌شود.
• استفاده از مواد نامرغوب: ایمپلنت‌های ارزان‌قیمت و بی‌کیفیت ممکن است از آلیاژهای ضعیف ساخته شده باشند که در برابر فشارهای جویدن مقاومت کافی ندارند.

۲.۲. عوامل بیولوژیکی

• تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت: اگر استخوان کافی در اطراف پایه وجود نداشته باشد، فشار جویدن مستقیماً به ایمپلنت وارد شده و خطر شکستگی را افزایش می‌دهد.
• عفونت (پری‌ایمپلنتایتیس): التهاب و عفونت در اطراف ایمپلنت باعث تحلیل استخوان شده و ثبات پایه را کاهش می‌دهد که ممکن است منجر به شکستگی شود.
• ادغام ناموفق استخوان با ایمپلنت (اسیواینتگریشن ناقص): در صورتی که استخوان به‌خوبی با سطح ایمپلنت جوش نخورد، استحکام پایه کاهش یافته و احتمال شکستگی بالا می‌رود.

۲.۳. عوامل مرتبط با طراحی ایمپلنت

• قطر و طول ایمپلنت: ایمپلنت‌های نازک‌تر و کوتاه‌تر در برابر نیروهای جویدن مقاومت کمتری دارند و بیشتر در معرض شکستگی هستند.
• اتصال نامناسب بین اجزا: اگر اباتمنت و پایه به‌درستی روی هم قرار نگیرند، تنش اضافی به پایه وارد شده و می‌تواند موجب شکستگی شود.

 

۳. راه‌های پیشگیری از شکستگی پایه ایمپلنت

۳.۱. انتخاب ایمپلنت مناسب

• استفاده از ایمپلنت‌های با کیفیت بالا که از آلیاژهای مقاوم (مانند تیتانیوم گرید ۴ یا ۵) ساخته شده‌اند.
• انتخاب ایمپلنت با قطر و طول مناسب بر اساس شرایط استخوان بیمار.

۳.۲. طراحی صحیح پروتز

• استفاده از پروتزهای متعادل که فشار جویدن را به‌صورت یکنواخت توزیع کنند.
• اجتناب از طراحی‌های نامناسب که باعث ایجاد فشار اضافی روی ایمپلنت شوند.

۳.۳. کنترل نیروهای اکلوزالی (جفت شدن دندان‌ها)

• انجام تنظیمات اکلوزالی برای کاهش فشار بیش از حد بر ایمپلنت.
• استفاده از نایت‌گارد در بیمارانی که دندان‌قروچه دارند.

۳.۴. مراقبت‌های بهداشتی و کنترل عفونت

• رعایت بهداشت دهان و دندان برای جلوگیری از عفونت‌های اطراف ایمپلنت.
• مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی سلامت ایمپلنت و جلوگیری از تحلیل استخوان.

۴. درمان شکستگی پایه ایمپلنت

۴.۱. ارزیابی شدت شکستگی

ابتدا دندانپزشک با استفاده از تصویربرداری رادیوگرافی (مانند CBCT) شدت شکستگی را بررسی می‌کند. بر اساس میزان آسیب، گزینه‌های درمانی مشخص می‌شوند.

۴.۲. درمان‌های ممکن

۴.۲.۱. تعویض اباتمنت یا پروتز

در مواردی که شکستگی محدود به قسمت‌های بالایی ایمپلنت باشد، ممکن است بتوان اباتمنت یا پروتز را تعویض کرد بدون اینکه نیاز به برداشتن کل ایمپلنت باشد.

۴.۲.۲. حذف و جایگزینی ایمپلنت

اگر شکستگی در خود پایه ایمپلنت رخ داده باشد، معمولاً لازم است ایمپلنت خارج شود. این فرآیند شامل مراحل زیر است:

1. جراحی برای خارج کردن ایمپلنت: دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص، پایه شکسته را از استخوان فک خارج می‌کند.
2. پیوند استخوان (در صورت نیاز): اگر تحلیل استخوان وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به پیوند استخوان باشد تا بستر مناسبی برای ایمپلنت جدید ایجاد شود.

3.قرار دادن ایمپلنت جدید: پس از بهبود استخوان (که ممکن است چند ماه طول بکشد)، ایمپلنت جدید جایگذاری می‌شود.

۴.۲.۳. استفاده از مینی ایمپلنت یا روش‌های جایگزین

در برخی موارد که امکان قرار دادن ایمپلنت جدید وجود ندارد، ممکن است از مینی ایمپلنت یا بریج‌های دندانی به‌عنوان جایگزین استفاده شود.

---

---

نتیجه‌گیری

شکستگی پایه ایمپلنت یکی از مشکلات نادر اما جدی در درمان‌های ایمپلنت دندانی است که می‌تواند به دلیل عوامل مکانیکی، بیولوژیکی یا طراحی نامناسب رخ دهد. پیشگیری از این مشکل با انتخاب ایمپلنت مناسب، طراحی صحیح پروتز، کنترل نیروهای اکلوزالی و رعایت بهداشت دهان امکان‌پذیر است.

در صورت وقوع شکستگی، بسته به شدت آن، ممکن است بتوان ایمپلنت را حفظ کرد یا نیاز به جایگزینی آن باشد. تشخیص زودهنگام و مراجعه منظم به دندانپزشک نقش کلیدی در حفظ سلامت ایمپلنت دارد.