تاریخچه ایمپلنت دندان به دوران باستان بازمی‌گردد و در طی سال‌ها با پیشرفت‌های علمی و پزشکی تغییرات چشمگیری یافته است.
ایمپلنت‌های دندانی امروزه به عنوان یکی از روش‌های پیشرفته و موثر در جایگزینی دندان‌های از دست رفته شناخته میشوند.
این روش که شامل کاشت یک پایه فلزی (معمولاً تیتانیوم) در استخوان فک و نصب پروتز دندان بر روی آن است، از دهه‌های گذشته تا کنون دچار تحول و تکامل زیادی شده است.
در این مطلب از سایت مرکز ایمپلنت دندان دکتر شهاب الدین عزیزی به بررسی سیر تحول ایمپلنت‌های دندانی از دوران باستان تا به امروز خواهیم پرداخت.
دوران باستان: آغاز اولیه تلاش‌ها برای جایگزینی دندان‌ها
شواهدی از جایگزینی دندان‌ها در دوران باستان وجود دارد که نشان می‌دهد انسان‌ها همواره به دنبال راه‌حلی برای پر کردن جای خالی دندان‌های از دست رفته بوده‌اند.
در تمدن‌های باستانی مانند مصر، چین و تمدن مایا، نمونه‌هایی از تلاش‌های ابتدایی برای جایگزینی دندان‌ها دیده میشود. برای مثال، مومیایی‌های مصری نشان می‌دهند که دندان‌های مصنوعی از جنس چوب یا سنگ برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته استفاده می‌شده است.
همچنین، در بقایای جمجمه‌های مایاها دندان‌هایی از جنس صدف یافت شده که با نوعی تکنیک خاص به استخوان فک متصل شده‌اند. این شواهد نشان می‌دهند که انسان‌های باستان به نوعی از ایمپلنت‌های دندانی ابتدایی استفاده می‌کردند که هرچند کارایی کمتری نسبت به ایمپلنت‌های امروزی داشتند، اما نشانگر تلاش‌های اولیه در این زمینه هستند.
قرون وسطی و رنسانس: پیشرفت محدود در ایمپلنت دندان
در دوران قرون وسطی و رنسانس، پیشرفت‌های محدودی در زمینه ایمپلنت دندان صورت گرفت. بیشتر تلاش‌ها در این دوره شامل استفاده از دندان‌های حیوانات یا انسان‌های دیگر برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته بود. این روش‌ها به دلیل مشکلات بهداشتی و واکنش‌های بدن به مواد خارجی، غالباً موفقیت‌آمیز نبودند.
با شروع رنسانس و پیشرفت در علوم پزشکی، تلاش‌ها برای بهبود روش‌های جایگزینی دندان ادامه یافت. هرچند که هنوز تا ایجاد ایمپلنت‌های مدرن فاصله زیادی وجود داشت، اما پایه‌های نظری و علمی برای ساخت ایمپلنت‌های امروزی در این دوران شکل گرفت.
قرن نوزدهم: آغاز تحقیقات علمی در زمینه ایمپلنت دندان
در قرن نوزدهم میلادی، تلاش‌ها برای ایجاد ایمپلنت‌های دندانی با پایه‌های فلزی آغاز شد. در این دوره، دانشمندان و پزشکان با استفاده از فلزات مختلف مانند طلا، پلاتین و سایر آلیاژها تلاش کردند ایمپلنت‌هایی بسازند که بتوانند با استخوان فک ترکیب شوند.
هرچند این تلاش‌ها غالباً با شکست مواجه می‌شدند، اما این تحقیقات پایه‌گذار توسعه ایمپلنت‌های مدرن بودند.
در اواخر قرن نوزدهم، پزشکان شروع به آزمایش با استفاده از پیچ‌های فلزی به عنوان پایه ایمپلنت کردند. این روش‌ها همچنان به دلیل مشکلات جوش خوردن فلز با استخوان و عفونت‌های مکرر، موفقیت‌آمیز نبودند. اما این آزمایش‌ها نشان‌دهنده پیشرفت قابل توجهی در فهم نحوه ترکیب فلزات با استخوان انسان بودند.
قرن بیستم: انقلاب در ایمپلنت‌های دندانی
در قرن بیستم، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه ایمپلنت‌های دندانی رخ داد. مهم‌ترین نقطه عطف در تاریخچه ایمپلنت دندان، کشف ویژگی‌های بیولوژیکی تیتانیوم توسط دکتر «پر اینگوار برانمارک» در دهه ۱۹۵۰ بود.
او به طور اتفاقی دریافت که تیتانیوم می‌تواند به طور طبیعی با استخوان ترکیب شود و فرآیندی به نام «اُستئواینتگریشن» (osseointegration) را ممکن سازد.
برانمارک این ویژگی را در تحقیقات خود بر روی خرگوش‌ها کشف کرد و سپس این یافته را به انسان‌ها تعمیم داد. در سال ۱۹۶۵، اولین ایمپلنت موفقیت‌آمیز تیتانیومی در دهان یک بیمار انسانی توسط دکتر برانمارک نصب شد.
این ایمپلنت که در ابتدا به عنوان یک آزمایش علمی نصب شده بود، پس از موفقیت در ترکیب با استخوان، زمینه‌ساز تحول در علم دندانپزشکی شد.
دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰: توسعه ایمپلنت‌های تیتانیومی
با موفقیت دکتر برانمارک، تحقیقات بیشتری برای بهبود طراحی و مواد ایمپلنت‌ها صورت گرفت. در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، طراحی‌های مختلفی از ایمپلنت‌های تیتانیومی معرفی شد که هر کدام با هدف بهبود روند ترکیب با استخوان و کاهش عوارض جانبی ساخته شده بودند.
در این دوران، ایمپلنت‌های ریشه‌ای شکل که به شکل یک پیچ در استخوان فک قرار می‌گرفتند، به عنوان رایج‌ترین نوع ایمپلنت شناخته شدند.
در این دوران همچنین استفاده از تکنیک‌های جراحی نوین و بهبود فرآیند آماده‌سازی استخوان برای نصب ایمپلنت‌ها، موفقیت این روش را به طور چشمگیری افزایش داد.
طراحی‌های جدید ایمپلنت‌ها نیز به نحوی بود که استحکام و پایداری بیشتری فراهم می‌کردند و فرآیند بهبود بیمار را تسهیل می‌نمودند.
دهه ۱۹۹۰ تا امروز: پیشرفت‌های مدرن در ایمپلنت دندان
از دهه ۱۹۹۰ به بعد، ایمپلنت‌های دندانی با پیشرفت‌های بیشتری در طراحی، مواد و تکنیک‌های جراحی همراه شدند. استفاده از تکنولوژی‌های مدرن مانند تصویربرداری سه‌بعدی، طراحی‌های دیجیتال و ساخت ایمپلنت‌های سفارشی‌سازی شده، فرآیند ایمپلنت را به یک روش دقیق‌تر و مطمئن‌تر تبدیل کرد.
در این دوران، استفاده از پوشش‌های سطحی مختلف برای بهبود جوش خوردن ایمپلنت با استخوان و کاهش خطر عفونت مورد توجه قرار گرفت.
همچنین، ایمپلنت‌های سرامیکی به عنوان جایگزین‌های تیتانیوم معرفی شدند که برای بیماران با حساسیت‌های فلزی گزینه مناسبی بودند.
آینده ایمپلنت دندان: تکنولوژی‌های نوین و نوآوری‌های پیش رو
پیشرفت‌های اخیر در بیومواد، مهندسی بافت و نانوتکنولوژی، نویدبخش آینده‌ای روشن برای ایمپلنت‌های دندانی است. تحقیقات در حال انجام برای استفاده از موادی با خواص بیولوژیکی بهتر و طراحی‌های الهام گرفته از ساختارهای طبیعی، به دنبال افزایش عمر و کارایی ایمپلنت‌ها هستند.
همچنین، تکنیک‌های نوینی مانند ایمپلنت‌های فوری که امکان جایگزینی دندان در یک روز را فراهم می‌کنند، در حال توسعه و بهبود هستند.
با توجه به پیشرفت‌های روزافزون در علم پزشکی و مهندسی، ایمپلنت‌های دندانی در آینده به طور حتم تحولات بیشتری را تجربه خواهند کرد و به عنوان یکی از راهکارهای اصلی در بازگرداندن عملکرد و زیبایی دندان‌ها شناخته خواهند شد.
جمع‌بندی
ایمپلنت‌های دندانی از دوران باستان تا امروز راه طولانی‌ای را طی کرده‌اند. از تلاش‌های ابتدایی با مواد طبیعی گرفته تا استفاده از تیتانیوم و تکنولوژی‌های پیشرفته امروزی، این روش به یکی از موفق‌ترین و محبوب‌ترین روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته تبدیل شده است.
با پیشرفت‌های مستمر در زمینه مواد، طراحی و تکنیک‌های جراحی، آینده ایمپلنت‌های دندانی همچنان پر از نوآوری و بهبود خواهد بود.
در مرکز ایمپلنت دندان دکتر شهاب الدین عزیزی تمامی اعمال ایمپلنت به صورت پیشرفته و با استفاده از به روزترین و جدیدترین دستگاه ها و تکنیک های علمی دنیا انجام میشود.پیوند استخوان در بیمارانی که استخوان های آن ها کاملا از بین رفته ، عمل های سینوس لیفت ، ایمپلنت در ناحیه زیبایی ، ایمپلنت برای بیمارانی که دندان های آن ها بر اثر تروما از بین رفته ، ایمپلنت به صورت دیجیتال با روکش فوری ایمپلنت با استفاده از لیزر و… از جمله فعالیت هایی هستند که در این مرکز انجام میشوند.
سیستم های ایمپلنت استفاده شده در این مرکز سیستم استم کره سیستم اشترومن سوئیس می باشد که هر دو از بهترین برند های روز دنیا هستند.
