4-بی‌حسی لب و چانه بعد از ایمپلنت دندان — علت، درمان و پیشگیری
این مشکل چیست؟
وقتی بعد از کاشت ایمپلنت، لب پایین یا چانه بی‌حس، مورمور یا مثل برق زدن حس می‌شود، معمولاً عصب‌های آن ناحیه (عصب‌های پایین فک) تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. بعضی وقت‌ها مشکل خیلی موقت است و فقط بخاطر تأثیر داروی بی‌حسی است؛ بعضی وقت‌ها هم تورم، فشار یا تماس ایمپلنت با مسیر عصب باعث می‌شود.
علائم شایع
- کاهش یا از دست رفتن حس در لب پایین یا چانه
- مورمور یا سوزن‌سوزن شدن
- حس برق‌زده یا شوک‌مانند
- گاز گرفتن ناخواسته لب هنگام خوردن
- مشکل در نگه داشتن مواد غذایی یا بزاق بخاطر کم‌شدن حس
چرا بی حسی لب و چانه بعد از ایمپلنت اتفاق می‌افتد؟
چند دلیل اصلی وجود دارد:
- اثر داروی بی‌حسی. این معمولی‌ترین و ساده‌ترین علت است و خودبه‌خود رفع می‌شود.
- تورم یا هماتوم. بعد از جراحی ممکن است بافت اطراف عصب ورم کند یا خونریزی کوچک باشد که موقتاً فشار بیاورد.
- فشار یا تماس ایمپلنت با مسیر عصب. اگر ایمپلنت خیلی نزدیک مسیر عصب قرار گیرد یا به آن فشار وارد کند، حس تغییر می‌کند.
- گرمای زیاد هنگام سوراخ‌کردن استخوان. اگر حین دریل‌زدن خنک‌کاری مناسب انجام نشود ممکن است عصب آسیب ببیند.
چه زمانی باید نگران شویم و سریعاً اقدام کنیم؟
این موارد نیاز به مراجعه فوری یا سریع به دندان‌پزشک یا جراح دارند:
- بی‌حسی که بعد از 24 تا 48 ساعت بهتر نشود
- بی‌حسی همراه با درد شدید یا حس شوکی که افزایش یابد
- گاز گرفتن مدام لب یا مشکل در صحبت/بلع بخاطر از دست رفتن حس
تشخیص — دندان‌پزشک چه کار می‌کند؟
معمولاً این قدم‌ها انجام می‌شود:
- گرفتن شرح‌حال: چه زمانی شروع شد و چه علائمی دارد
- آزمایش حس: با لمس آرام، دو نقطه‌سنجی یا تست‌های ساده دیگر محدودهٔ بی‌حسی مشخص می‌شود
- عکس یا تصویربرداری سه‌بعدی (CBCT) در صورت نیاز تا موقعیت ایمپلنت نسبت به مسیر عصب دیده شود
درمان — از ساده تا جراحی
1-اقدامات اولیه (در خانه یا مطب)
- صبوری اولیه: اگر فکر می‌کنید علت داروی بی‌حسی است، چند ساعت صبر کنید
- یخ موضعی (نه مستقیم روی پوست): ۱۰–۱۵ دقیقه هر چند ساعت برای کاهش تورم
- اجتناب از گاز گرفتن لب — تا حد امکان محل را لمس یا تحریک نکنید
2-اگر دندان‌پزشک تشخیص دهد مشکل ساده است
- کنترل التهاب با داروهای تجویزی (تحت نظر پزشک)
- پیگیری و معاینه‌های کوتاه‌مدت (هر چند روز تا چند هفته)
- آموزش بیمار برای تمرین‌های حساسیت‌زدایی (لمس‌های آرام و کنترل‌شده)
3-اگر مشکل از تماس ایمپلنت با عصب باشد
اگر تصویربرداری نشان دهد ایمپلنت عصب را تحت فشار گذاشته یا خیلی نزدیک است، ممکن است لازم باشد ایمپلنت برداشته یا جابجا شود. تصمیم به‌عهدهٔ دندان‌پزشک یا جراح است و معمولاً هرچه سریع‌تر اقدام شود، احتمال برگشت حس بیشتر است.
در موارد نادر: جراحی ترمیم عصب
اگر آسیب شدید باشد و بهبود رخ ندهد، ممکن است جراح فک و صورت اقداماتی مثل کم کردن فشار اطراف عصب یا ترمیم عصبی را پیشنهاد کند. این موارد نسبتاً نادرند و معمولاً وقتی ارزیابی تخصصی لازم است مطرح می‌شوند.
زمان بهبود — چه انتظاری داشته باشیم؟
زمان بهبود زیاد متغیر است:
- اگر فقط اثر داروی بی‌حسی باشد: چند ساعت
- اگر تورم یا فشار موقت باشد: چند روز تا چند هفته
- آسیب عصبی خفیف تا متوسط: ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد
- آسیب عصبی شدید (نادر): ممکن است به مداخله جراحی نیاز داشته باشد و برگشت کامل زمان‌بر یا ناقص باشد
نکتهٔ مهم: پیگیری و ارزیابی در هفته‌های اول به تصمیم‌گیری‌های درمانی کمک می‌کند.
بی حسی لب بعد از ایمپلنت
چگونه می‌توان از بی حسی لب و چانه بعد از ایمپلنت جلوگیری کرد؟
- قبل از جراحی، عکس سه‌بعدی (CBCT) بگیرید تا مسیر عصب دقیق مشخص شود
- انتخاب طول و محل مناسب ایمپلنت توسط دندان‌پزشک با تجربه
- جراحی با دقت و خنک‌کاری مناسب هنگام دریل‌زدن
- در موارد پرریسک از گاید جراحی یا تکنیک‌های محدودکننده عمق استفاده شود
پرسش‌های پرتکرار
آیا همه بی‌حسی‌ها خطرناک‌اند؟
خیر. خیلی از بی‌حسی‌ها موقت و بی‌خطرند، مخصوصاً اگر فقط مربوط به داروی بی‌حسی باشند. اما اگر طولانی شوند یا با درد شدید باشند، باید بررسی شوند.
آیا با داروهایی مثل ویتامین می‌توان سریع‌تر بهبود یافت؟
اثبات قوی علمی برای ویتامین‌ها به‌عنوان درمان قطعی آسیب عصبی وجود ندارد. هر دارویی باید بر اساس تشخیص پزشک تجویز شود. مهم‌تر از دارو، تشخیص زودهنگام و حذف عامل فشار مکانیکی است.
اگر ایمپلنت برداشته شود، آیا حس برمی‌گردد؟
احتمال برگشت حس بعد از برداشتن ایمپلنت در ساعات یا روزهای اولیه بهتر است، اما تضمینی نیست. هرچه زودتر اقدام شود، شانس بهتر است.
