چه زمانی ایمپلنت جایگزین دندان عقل میشود؟ بررسی کامل شرایط، مزایا و معایب
دندانهای عقل (سومین مولرها) معمولاً آخرین دندانهایی هستند که در دهان رشد میکنند و در بسیاری از افراد به دلیل کمبود جا یا نهفتگی، کشیده میشوند. اما آیا بعد از کشیدن دندان عقل، آیا نیاز به جایگزینی آن با ایمپلنت وجود دارد؟ پاسخ کوتاه این است: در اکثر موارد خیر، اما در شرایط خاص بله! در این مقاله از سایت دکتر شهاب الدین عزیزی بهترین متخصص ایمپلنت دندان در تهران بهطور کامل بررسی میکنیم که دقیقاً در چه موقعیت ایمپلنت دندان عقل ضرورت پیدا میکند و چه زمانی صرفاً یک انتخاب زیبایی یا عملکردی است.
دندان عقل چه نقشی در دهان دارد؟
در انسانهای اولیه، دندانهای عقل برای جویدن غذاهای سفت و خام ضروری بودند. اما با تکامل فک انسان و تغییر رژیم غذایی، فضای کافی برای رویش این دندانها در بسیاری از افراد وجود ندارد. به همین دلیل:
- حدود ۷۰–۸۰٪ افراد حداقل یکی از دندانهای عقلشان نهفته یا نیمهنهفته است.
- انجمن جراحان دهان و فک و صورت آمریکا (AAOMS) کشیدن پیشگیرانه دندان عقل نهفته را در سنین ۱۷–۲۵ سال توصیه میکند.
آیا بعد از کشیدن دندان عقل جای خالی آن باید پر شود؟
در ۹۰٪ موارد، پاسخ منفی است. دلایل اصلی:
- دندان عقل معمولاً در جویدن مستقیم دخیل نیست.
- هیچ دندانی در جلو یا عقب آن وجود ندارد که جابجا شود (برخلاف دندانهای ۶ و ۷).
- فک پایین و بالا بهندرت به دلیل نبود دندان عقل دچار تحلیل استخوان شدید میشوند.
- جای خالی دندان عقل در پشت دهان از نظر زیبایی دیده نمیشود.
چه زمانی ایمپلنت دندان عقل واقعاً ضرورت دارد؟ (موارد نادر اما مهم)
با وجود اینکه موارد بالا در اکثریت صدق میکند، در شرایط زیر متخصصین ممکن است ایمپلنت دندان عقل را توصیه یا حتی ضروری بدانند:
۱. وجود دندان عقل مقابل فعال در جویدن
اگر دندان عقل فک مقابل (مثلاً عقل بالا) کاملاً رویش کرده، سالم و در جویدن فعال باشد، کشیدن عقل پایین بدون جایگزینی میتواند باعث:
- بالا آمدن بیش از حد (Supra-eruption) دندان عقل مقابل
- آسیب به لثه مقابل
- اختلال در مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ)
در این حالت بسیاری از متخصصین ایمپلنت یا حتی پروتز پارسیل را پیشنهاد میکنند.
۲. بیماران دارای پروتز کامل یا بریجهای طولانی در عقب دهان
در افرادی که چندین دندان عقبی خود را از دست دادهاند و بریج یا پروتز دارند، دندان عقل میتواند به عنوان پایه اضافی عمل کند. پس از کشیدن آن، تعادل نیروها به هم میخورد و ممکن است ایمپلنت ضروری شود.
۳. نهفتگی افقی شدید با آسیب به ریشه دندان مجاور (دندان ۷)
در مواردی که دندان عقل نهفته افقی فشار شدیدی به ریشه دندان دوم مولر وارد کرده و باعث تحلیل ریشه یا عفونت مزمن شده، گاهی مجبور به کشیدن هر دو دندان میشویم. در این حالت برای حفظ سلامت استخوان و جلوگیری از جابجایی دندانهای مجاور، ایمپلنت (حتی در ناحیه عقل) توصیه میشود.
۴. بیماران جوان با فک در حال رشد (زیر ۲۰ سال)
در نوجوانان و جوانان زیر ۲۰ سال که هنوز رشد فک کامل نشده، عدم جایگزینی دندان عقل کشیدهشده میتواند باعث جابجایی جزئی دندانهای مجاور و کج شدن قوس دندانی شود. در این گروه سنی گاهی ایمپلنت یا فضا نگهدار توصیه میشود.
۵. دلایل زیبایی و اعتماد به نفس (بسیار نادر)
برخی بیماران (بهویژه بازیگران، مجریان تلویزیون یا افرادی که لبخند خیلی باز و عریض دارند) درخواست ایمپلنت در ناحیه عقل میکنند تا هیچ جای خالی در پشت دهان دیده نشود.
ایمپلنت دندان عقل
مزایا و معایب ایمپلنت دندان عقل
| مزایا | معایب |
|---|---|
| جلوگیری از supra-eruption دندان مقابل | هزینه بالا (۱۵ تا ۴۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴) |
| حفظ حجم استخوان در ناحیه عقبی | جراحی دشوارتر به دلیل نزدیکی به عصب آلویولار تحتانی |
| بهبود عملکرد جویدن در موارد خاص | نیاز به پیوند استخوان در ۴۰٪ موارد نهفتگی |
| افزایش اعتماد به نفس در لبخندهای عریض | عدم پوشش بیمه (در اکثر شرکتهای بیمه ایران) |
بهترین زمان برای ایمپلنت بعد از کشیدن دندان عقل
- ایمپلنت فوری: تنها در صورتی ممکن است که عفونت فعال وجود نداشته باشد و استخوان کافی باشد (کمتر از ۱۰٪ موارد).
- ایمپلنت زودرس (Early): ۶–۸ هفته بعد از کشیدن – رایجترین و ایمنترین زمان.
- ایمپلنت تأخیری (Delayed): ۴–۶ ماه بعد – در مواردی که پیوند استخوان انجام شده.
هزینه ایمپلنت دندان عقل در سال ۱۴۰۴
به دلیل موقعیت آناتومیکی دشوار، هزینه ایمپلنت دندان عقل معمولاً ۱۰–۲۰٪ گرانتر از ایمپلنت دندانهای جلویی است:
- برند کرهای: ۱۵–۲۲ میلیون تومان
- برند سوئیسی و آلمانی: ۲۸–۴۲ میلیون تومان
- در صورت نیاز به پیوند استخوان + سینوس لیفت: تا ۶۰ میلیون تومان
سؤالات متداول (FAQ)
آیا همه دندانپزشکان ایمپلنت دندان عقل را توصیه میکنند؟
خیر. اکثر متخصصین ایمپلنت و جراحان فک و صورت معتقدند در ۹۵٪ موارد نیازی به جایگزینی نیست.
اگر دندان عقل را بکشیم و ایمپلنت نگذاریم چه میشود؟
در اکثر افراد هیچ اتفاق خاصی نمیافتد. فقط در موارد خاص ممکن است دندان مقابل بالا بیاید یا حجم استخوان کمی کاهش یابد.
آیا ایمپلنت دندان عقل درد دارد؟
درد آن مشابه ایمپلنت سایر دندانهاست، اما به دلیل عمق بیشتر گاهی دوره نقاهت ۳–۵ روز طولانیتر است.
طول عمر ایمپلنت دندان عقل چقدر است؟
در صورت رعایت بهداشت و انتخاب برند معتبر، بیش از ۲۰–۳۰ سال.
جمعبندی: آیا شما به ایمپلنت دندان عقل نیاز دارید؟
در ۹۰–۹۵٪ افراد کشیدن دندان عقل بدون جایگزینی کاملاً بیخطر و استاندارد است. تنها در موارد خاص (وجود دندان مقابل فعال، پروتزهای گسترده، آسیب شدید به دندان مجاور، یا بیماران خیلی جوان) ممکن است متخصص ایمپلنت را توصیه کند.
بهترین کار مراجعه به یک متخصص جراحی لثه یا ایمپلنتولوژیست و انجام سیتیاسکن CBCT است تا شرایط دقیق استخوان و عصب بررسی شود.
