چرا برخی ایمپلنت‌ها نیاز به پیوند استخوان دارند؟ توضیح کامل و تخصصی
ایمپلنت دندان یکی از بهترین و ماندگارترین روش‌ها برای جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته است. اما برای اینکه ایمپلنت در فک محکم و پایدار شود، به مقدار کافی و کیفیت مناسب استخوان نیاز دارد. در بسیاری از افراد، به‌خصوص کسانی که مدت زیادی از کشیدن دندان آن‌ها گذشته، تراکم استخوان کافی وجود ندارد و دندانپزشک پیشنهاد پیوند استخوان می‌دهد.
در این مقاله کاملاً تخصصی و درعین‌حال روان، به شما توضیح می‌دهیم که چرا پیوند استخوان لازم می‌شود، چه روش‌هایی دارد، مراحل انجام آن چیست، چه کسانی بیشتر به آن نیاز دارند و چطور می‌توانید احتمال نیاز به پیوند را کمتر کنید.
پیوند استخوان برای ایمپلنت چیست؟
پیوند استخوان (Bone Grafting) یک روش بازسازی، حجم‌دهی و تقویت استخوان فک است. زمانی که استخوان کافی برای قرارگیری پایه ایمپلنت وجود نداشته باشد، دندانپزشک با استفاده از منابع مختلف استخوان طبیعی یا مصنوعی، استخوان از دست‌رفته را ترمیم می‌کند.
ایمپلنت باید در عمق استخوان فک قرار گیرد و مانند ریشه طبیعی دندان عمل کند. اگر استخوان نازک یا کم‌حجم باشد، ایمپلنت نمی‌تواند در موقعیت درست خودش نصب شود و احتمال شکست بسیار بالا می‌رود. به همین دلیل پیوند استخوان، پایه‌ای برای موفقیت ایمپلنت محسوب می‌شود.
چه زمانی ایمپلنت نیاز به پیوند استخوان دارد؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث تحلیل و کمبود استخوان فک می‌شود. مهم‌ترین موقعیت‌هایی که معمولاً نیاز به پیوند استخوان دارند عبارتند از:
- مدت طولانی از کشیدن دندان گذشته باشد – معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه پس از کشیدن دندان، استخوان فک شروع به تحلیل می‌کند.
- عفونت‌های شدید دندانی – عفونت‌های ریشه یا بیماری‌های لثه باعث تخریب استخوان می‌شوند.
- آسیب‌های فکی و تروما – ضربه‌های شدید می‌توانند بخش زیادی از استخوان را از بین ببرند.
- بیماری پریودنتال (لثه) – این بیماری باعث تحلیل استخوان اطراف دندان می‌شود.
- سینوس‌های بزرگ‌شده – در فک بالا دولایه سینوس گاهی آنقدر پایین آمده که امکان کاشت ایمپلنت را محدود می‌کند.
- کیفیت پایین استخوان – حتی اگر حجم استخوان کافی باشد، تراکم پایین آن می‌تواند خطر لق شدن ایمپلنت را افزایش دهد.
چرا استخوان فک تحلیل می‌رود؟
تحلیل استخوان یک فرآیند طبیعی است و زمانی رخ می‌دهد که ریشه دندان در جای خودش وجود نداشته باشد. ریشه، استخوان را تحریک می‌کند تا خود را دائماً بازسازی کند. اما وقتی دندان کشیده یا از دست می‌رود:
- خون‌رسانی کاهش می‌یابد
- تحریک مکانیکی از بین می‌رود
- استخوان شروع به کوچک شدن می‌کند
این تحلیل معمولاً از همان چند ماه اول آغاز می‌شود و اگر اقدامی انجام نشود، سال به سال شدیدتر خواهد شد. به همین دلیل، کسانی که سال‌ها بدون دندان زندگی کرده‌اند، تقریباً همیشه نیاز به پیوند استخوان دارند.
روش‌های پیوند استخوان برای ایمپلنت
روش‌های مختلفی برای پیوند استخوان وجود دارد و انتخاب بهترین روش به وضعیت فک، میزان کمبود استخوان و نظر متخصص بستگی دارد. در ادامه مهم‌ترین روش‌ها را معرفی می‌کنیم:
۱. پیوند استخوان از منبع مصنوعی (Synthetic Graft)
این مواد در محیط آزمایشگاهی ساخته می‌شوند و کاملاً ایمن هستند. معمولاً برای تقویت جزئی استخوان فک استفاده می‌شوند.
۲. پیوند استخوان از منبع حیوانی (Xenograft)
این استخوان‌ها معمولاً از گاو تهیه شده و بعد از فرآوری کامل، فقط ساختار معدنی آن باقی می‌ماند. این روش برای حجم‌دهی متوسط بسیار مناسب است.
۳. پیوند استخوان از بدن خود بیمار (Autograft)
بهترین نوع پیوند استخوان است، زیرا با بدن بیمار سازگاری کامل دارد. در این روش استخوان از نواحی دیگر بدن یا فک برداشته می‌شود. مناسب برای کمبود شدید استخوان.
۴. پیوند استخوان از بدن انسان (Allograft)
این نوع پیوند از استخوان‌های انسانی اهدا شده تهیه می‌شود که کاملاً استریل، فرآوری و ایمن شده‌اند. برای بسیاری از بیماران گزینه ایده‌آل محسوب می‌شود.
انواع جراحی‌های مرتبط با پیوند استخوان
۱. پیوند استخوان ساده
در این روش مقدار کمی ماده پیوندی در ناحیه مورد نیاز قرار داده می‌شود. این کار معمولاً برای تقویت‌های جزئی انجام می‌شود.
۲. لیفت سینوس (Sinus Lift)
در فک بالای عقب، سینوس‌ها گاهی به‌قدری پایین می‌آیند که جای کافی برای ایمپلنت نمی‌ماند. در این حالت با جراحی لیفت سینوس، کف سینوس بالا برده شده و فضای کافی برای کاشت ایمپلنت ایجاد می‌شود.
۳. بازسازی پیشرفته استخوان (GBR)
در این روش از غشاهای مخصوص همراه با پیوند استخوان استفاده می‌شود تا استخوان در مناطق بسیار تحلیل‌رفته بازسازی شود. برای موارد شدید کاربرد دارد.
آیا همیشه پیوند استخوان قبل از ایمپلنت ضروری است؟
خیر. بسیاری از بیماران به‌ویژه کسانی که به‌تازگی دندان خود را از دست داده‌اند یا استخوان فک آن‌ها سالم است، نیازی به پیوند ندارند.
اما اگر حتی مقدار کمی استخوان در ناحیه وجود نداشته باشد، قرار دادن ایمپلنت بدون پیوند می‌تواند خطراتی مانند موارد زیر داشته باشد:
- شل شدن ایمپلنت
- عدم اتصال ایمپلنت به استخوان (فیلچر)
- عدم زیبایی در ظاهر دندان
- تغییر موقعیت و رشد ناصحیح ایمپلنت
- خطر آسیب به عصب یا سینوس
مراحل پیوند استخوان برای ایمپلنت
- تعیین وضعیت استخوان با CBCT و معاینه
- بی‌حسی موضعی و آماده‌سازی ناحیه
- قرار دادن مواد پیوندی در محل مورد نیاز
- قرار دادن غشای محافظ (در بعضی موارد)
- بخیه و شروع فرایند ترمیم
- انتظار برای جوش خوردن استخوان (۳ تا ۶ ماه)
مراحل پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان
مزایای پیوند استخوان در ایمپلنت
- افزایش موفقیت ایمپلنت تا بیش از ۹۸٪
- بهبود زیبایی نهایی لبخند
- قرارگیری ایمپلنت در موقعیت صحیح
- پایداری طولانی‌مدت ایمپلنت
- جلوگیری از تحلیل بیشتر استخوان فک
عوارض احتمالی پیوند استخوان
پیوند استخوان یک فرایند استاندارد است و معمولاً عارضه جدی ندارد. اما مانند هر جراحی دیگری، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ورم و درد خفیف
- کبودی اطراف صورت
- عفونت نادر
- عدم جوش خوردن کامل (نادر)
با رعایت توصیه‌های پزشک، حضور در جلسات پیگیری و رعایت بهداشت دهان، احتمال بروز این عوارض بسیار کم خواهد بود.
چه کسانی بیشتر به پیوند استخوان نیاز دارند؟
- افرادی که دندان خود را مدت‌ها پیش از دست داده‌اند
- افراد دارای بی‌دندانی کامل
- افرادی که قبلاً دچار بیماری لثه بوده‌اند
- افراد سیگاری یا کسانی که مصرف نیکوتین دارند
- افرادی با تراکم استخوان پایین
آیا پیوند استخوان درد دارد؟
در زمان انجام جراحی، بیمار به‌طور کامل بی‌حس است و دردی احساس نمی‌کند. بعد از عمل نیز درد خفیف و قابل کنترل با داروهای تجویزی وجود خواهد داشت. بیشتر بیماران این درد را مشابه کشیدن دندان توصیف می‌کنند.
مدت زمان لازم برای ترمیم پیوند استخوان چقدر است؟
معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه زمان لازم است تا استخوان جدید ساخته شود و موقعیت برای کاشت ایمپلنت آماده گردد.
در مواردی که کمبود استخوان خفیف باشد، ممکن است ایمپلنت و پیوند استخوان همزمان انجام شوند.
هزینه پیوند استخوان چقدر است؟
هزینه پیوند استخوان بسته به موارد زیر متفاوت است:
- نوع ماده پیوندی
- میزان کمبود استخوان
- نوع جراحی (لیفت سینوس، پیوند ساده، GBR و…)
- مهارت و تخصص جراح
- شهر و کلینیک موردنظر
به‌طور کلی، پیوند استخوان یک سرمایه‌گذاری برای موفقیت طولانی‌مدت ایمپلنت محسوب می‌شود و مانع بسیاری از مشکلات آتی خواهد شد.
چطور می‌توان از تحلیل استخوان جلوگیری کرد؟
بهترین راه برای جلوگیری از تحلیل استخوان، کاشت ایمپلنت در زمان مناسب است. علاوه بر آن:
- بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرید
- مصرف سیگار را کاهش دهید یا ترک کنید
- اگر دندان کشیده‌اید، بلافاصله درباره ایمپلنت تحقیق کنید
- از پروتزهای نامناسب که به لثه فشار می‌آورند اجتناب کنید
جمع‌بندی
پیوند استخوان یکی از مهم‌ترین مراحل آماده‌سازی برای ایمپلنت است و نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت درمان دارد. اگر استخوان کافی و سالم وجود نداشته باشد، ایمپلنت نمی‌تواند به‌درستی در فک قرار گیرد و احتمال شکست افزایش می‌یابد.
با توجه به مزایای پیوند استخوان، انتخاب یک متخصص با تجربه و انجام بررسی‌های کامل قبل از عمل، بهترین راه برای داشتن یک ایمپلنت موفق، پایدار و زیباست.
دکتر شهاب الدین عزیزی در مرکز ایمپلنت خود در صورت نیاز بیماران پیوند استخوان را انجام میدهند.
مرکز ایمپلنت دکتر شهاب الدین عزیزی :
شعبه شرق
میدان رسالت، نبش خیابان بختیاری، ساختمان ونوس، طبقه ۶، واحد ۲۸
۰۹۱۷۷۴۳۰۲۷۹ | ۰۲۱۷۷۰۹۲۱۵۹
شعبه غرب
جنت‌آباد جنوبی، بلوار پژوهنده، نبش کوچه ده‌متری گل‌ها
۰۲۱۴۴۴۴۵۵۵۰ | ۰۹۳۰۲۷۲۹۰۵۵
